HERKES İÇİN SES SAĞLIĞI
1-Günde ortalama 8-10 su bardağı ya da 2-2,5 kilogram su içme ölçüsü, kişinin yaş, kilo, sağlık durumu ve beslenme tarzına göre ayarlanmalıdır. Ph değeri 7,5 ile 8,5 arasında olan sular daha sağlıklı olarak kabul edilmektedir.
2-Sabah aç karnına, ihtiyacınıza göre, tam, yarım ya da çeyrek limon suyunu, bir bardak ılık suya ekleyerek içmek genel sağlığınız için yararlıdır. Bir yanda genel sağlığa iyi gelen beslenme tercih edilirken, diğer yanda, bireysel farklılıklar, ses sağlığı ve beslenme ölçüleri ile ilgili konularda doğru, bilimsel, güvenilir kaynaklardan öğrenmeyi, araştırmayı bırakmamak gerekir.
3-Oda sıcaklığında su içmelisiniz.Çok soğuk ya da çok sıcak su içilmemelidir.
4-Kahve, çay gibi içeceklerin boğazınızı kurutan etkilerini yok etmek için ne kadar kahve ya da çay içtiyseniz aynı oranda su içerek boğazınızdaki, ses tellerinizdeki, sesinizle ilgili dokulardaki nem dengesini koruyabilirsiniz.
5-Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak ya da çok soğuk olmamasına dikkat etmelisiniz.
6-Alkollü ve asitli içeceklerden ve elbette sigaradan, nargileden, uzak durmalısınız.
7-Taze elma, muz, avokado ses sağlığı için yararlıdır. İhtiyacınıza göre bir muz yemek, yoğun iş temponuzda, yemek yemeye fırsat bulamadığınızda, içerdiği vitaminler, tok tutması ve sağladığı enerjiyle size yardım eder.
8-Kurutulmuş mürdüm eriği ve kayısı ses sağlığı için iyidir.
9-Taze zencefili doğrayarak hem salatalarınıza hem de pişirdiğiniz yemeklerinize katmak ses sağlığınıza fayda sağlar.
10- Taze zerdeçalı doğrayarak hem salatalarınıza hem de pişirdiğiniz yemeklere katmak genel sağlığınız için yararlıdır. Ancak bilimsel araştırmalar günde 10 gramdan fazla tüketmemeyi öneriyor. Doz, gramaj kısaca ölçü önemli. Bir atasözünde söylendiği gibi : " Azı karar, çoğu zarar. "
11-Sesiniz kısıldıysa iyileşene kadar hiç konuşmamak gerekir. Susmalı ve sesinizi dinlendirmelisiniz. Hatta fısıltıyla bile konuşmamalısınız. Dinlenme, iyi uyku, bol su içme, sebze, meyve ve proteinden yana dengeli bir beslenme ile ses kısıklığı daha kolay ve kısa sürede geçer.
12- Mevsiminde,( hem Dünya hem Türkiye koşulları içinde , kimyasal, pestisit, fazla tarım ilacı içermeyen, ) bulabildiğiniz temiz sebze ve meyveleri, baklagilleri, proteinleri dengeli ve ölçülü bir şekilde beslenme programınıza alırken bunların yanında hekiminize danışarak vitamin ve gıda takviyeleri kullanabilirsiniz. Kimi insan da D vitamini eksikliği sadece güneşten aldıklarıyla yeterli olmayabilir. Günümüzde çok yaygın olan depresyon'un en önemli nedenlerinden biri D vitamini eksikliğidir. Ya da başka vitamin ve mineraller eksik olabilir. Bu hem genel sağlığınızı hem de ses sağlığınızı etkiler.
13-Çok sıcak ya da çok soğuk iklim koşullarında dikkatli olunmalı. Şapka, atkı, şemsiye ile aşırı sıcak ve soğuğa karşı korunmalıdır.
14-Yaşanılan ortamın ısısı, çok sıcak ya da çok soğuk olmamalıdır.
15-Yoga yapmak, yüzmek, ses sağlığı için en faydalı sporlardır. Yaşınıza, sağlığınıza, uygun hareketler, egzersizler yapmak, yürümek, kas, kemik, eklem sağlığınız için olduğu kadar ses sağlığınız için de önemlidir. Beslenme de olduğu gibi hareket ve egzersizde de bedeninizin uyarılarını dinlemeyi öğrenmelisiniz. Ağrı, sızı, yorgunluk, gibi uyarılarda zorlamayın, hareketlerinizi, temponuzu yavaşlatarak bir kaç dakika dinlenin.
16- Ses egzersizleri ile spor egzersizlerinin benzer kuralları vardır:
a- Yavaş yavaş ısınma egzersizleriyle başlamak ( ortalama 5 dakika )
b- Tempoyu, hareketleri , ihtiyacınıza uygun egzersizlerle çeşitlendirerek devam etmek. Ortalama 30 dakika süren çalışmanın aralarına 4-5 kez bir kaç dakikalık kısa dinlenme ve bir kaç yudum su içme araları vermek gereklidir.( ortalama 30 dakika )
c- Yavaş yavaş dinlenme egzersizleriyle bitirmek (ortalama 5 dakika )
Ortalama 40 dakika olan ses egzersizlerinin süresi ihtiyacınıza, yaşınıza, sağlığınıza göre azaltılıp, çoğaltılabilir. Hasta olan opera sanatçıları, bir kaç dakikayı geçmeyen, seslerini yormayan, kısa, kolay ses egzersizleri yaparlar. Bu ses tellerini fazla hareketsiz bırakmamak içindir. Eğer Carmen ya da Sevil Berberi operası gibi uzun bir opera eserinde rolü varsa temsilden bir saat önce, yavaş yavaş, sesi egzersizlerle ısındırırlar. Temsile hazırlık egzersizleri ile devam ederler. Bu egzersizlerin ve çalışmaların içinde 4-5 kere, bir kaç dakikalık dinlenme; ses tellerini yormamak için, bir kaç yudum su içme; ses tellerinin ve dokusunun nem dengesini korumak için çok önemli ve gereklidir. Spor salonlarında, filmlerde, dizilerde, kitaplarda reklam sloganı gibi kullanılan, yaygınlaşmış bir slogan var: " Ağrı yoksa, kazanmak ta yok! " : " No pain, no gain!" Bu tip, bir yönden doğruluk payı olan ama eksiklikleri, yanlışlıkları veya yanlış anlaşılma olasılıkları da olan sloganların doğru anlaşılması için çok yönlü bakış açısı gerekir. Olimpiyat spor yarışmalarında bile sporcu yarışmaya devam etmek istese bile eğer aşırı zorlanma varsa hakemler onun sağlığını düşünerek izin vermezler.Bütün bu özene, dikkate rağmen yine de istenmeyen sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu nedenle eğer, ağrı, yaralanma, tahriş, yorgunluk, rahatsızlık varsa dinlenmek, rahatsızlığın sebeplerini anlamak, bedenin kendini toparlamasına fırsat vermek sizi istenmeyen sağlık sorunlarından korur. Baletler, balerinler, opera sanatçıları her gün bir sporcu gibi egzersiz ve çalışma yaparlar. Eğer kas, eklem, boğaz ağrısı gibi sorunlar varsa bedenlerini zorlamazlar, çalışmaya, provaya ara verirler.Opera ve bale temsillerinde her rol için 2-3 kişinin birlikte çalışmasının sebebi, istenmeyen bir sorun ya da rahatsızlıkta temsilin iptal edilmesini önlemektir.
17-Strese karşı önce derin bir nefes alıp sonra daha uzun sürede ve daha yavaş nefes vermek rahatlatıcı ve sakinleştiricidir.
18- Bütün sanatların iyileştirici ve arındırıcı ( catharsis: düşünceleri ve duyguları ifade ederek arınma ) gücü olduğu gibi şarkı söylemenin de iyileştiren, arındıran etkileri vardır. Antik dönemlerden günümüze müzik, şarkı söyleme, şiir okuma, dans etme, edebiyat, tiyatro, resim, sinema gibi sanat dallarında çalışmanın ya da dinleyici, izleyici olmanın fiziksel, ruhsal, duygusal sağlık sorunlarının tedavi, terapi süreçlerinde etkili yöntemler olduğu kanıtlanmıştır.
19-Sesinizi yormamalısınız. Kulak, burun ve boğazınızdan gelen ağrı, sızı, akıntı gibi belirtilere karşı dikkatli olmalısınız. Yediğiniz ya da içtiğiniz her hangi bir şey sizi rahatsız ederse dikkat ediniz. Bedeniniz sizi uyarır.Sesinizin oluştuğu akciğerler, gırtlak, ses telleri, ağız, dil, dişler, damak, dudaklar, burun, kulaklar, kafa, gibi organlarınız ya da bedeninizin bir bölümünde ağrı, tahriş, kuruma, yutkunma zorluğu, ses kısıklığı gibi sorunlar bedenin uyarısıdır. Rahatsız iseniz kulak-burun-boğaz hekimine danışmakta fayda vardır.
20-Halk arasında yaygın kullanılan şekliyle "Boğazıma gıcık geldi", operacıların kendi aralarında konuştukları şekliyle "Boğazıma katar geldi", "Boğazıma bir şey takıldı", hissiyle su içmek ya da doğal bir şekilde öksürmek yerine ağız kapalı (mmm,hmmm) gırtlak temizleme hareketi yaptığınızda, ses telleriniz tıpkı bir kapıyı sertçe kapatmanız gibi olumsuz etkilenir. Bu alışkanlıktan vazgeçmeniz ses tellerinizin sağlığı için çok önemlidir.
21-Diyaframdan nefes almayı, sesin ve diyaframın nasıl kullanılacağını en iyi opera sanatçıları bilir. Bu yüzden konservatuarların tiyatro bölümlerinde şan dersleri vardır. Flüt, obua, klarnet gibi üflemeli enstrümanları çalan öğrenciler opera sanatçılarından nefes, diyafram kullanma tekniklerini geliştirmek, çaldıkları enstrümana uygun değişiklikler, egzersizler yapabilmek için destek alırlar. "Nefes Koçluğu" adı altında, bir çok değerli kavramın içinin boşaltıldığı zamanlarda, ortamlarda, sırf para ve kişisel çıkarlarla hareket edenlerden sağlığınızı korumak adına uzak durun. Her alanda güvenilir 2-3 kişiye danışmadan, araştırmadan, karar vermeyin. Aynı kural şan, opera, tiyatro v.b sahne sanatları içinde geçerlidir. Lütfen acele etmeyin. Kendinizi, yeteneklerinizi iyi tanıyın.İyi araştırın. Kararı siz vereceksiniz.
SEYLAN TARÇIN KABUKLARINDAN İÇECEK TARİFİ
Hem genel anlamda beden sağlığına hem de ses sağlığına iyi gelen bu içecek, Seylan tarçın çubukları ile yapılmalıdır. Bir çok bilimsel araştırma ve kaynak sağlık ile ilgili olumlu etkilerinden ötürü Seylan tarçın kabuklarını öneriyor. İki adet Seylan tarçın kabuğu, küçük parçalar halinde kırılıyor. Üç bardak suyun içine atılıp, 5 dakika kaynatılıyor. Ilıması ve demlenmesi için (15-20 dakika) bekledikten sonra içebilirsiniz. Tarçın kabukları, ıhlamur gibi bir kaç kere rengi ve aroması azalana kadar hafif ısıtılıp ılık olarak içilebiliyor.
